Miras, taş anıtlardan veya renkli el sanatlarından daha fazlasıdır. Geçmişi günümüze bağlayan mimari, müzik, dans, tekstil ve geleneklerle ifade edilen toplulukların birikmiş bilgeliğidir. Hindistan kadar geniş ve çeşitli bir ülke için bu mirasın korunması hem bir meydan okuma hem de bir sorumluluktur. Son yıllarda Hindistan, yasalar, sertifikalar, ödüller, restorasyon projeleri ve hem somut hem de somut olmayan geleneklerin tanıtımı yoluyla kültürel mirasını korumaya sessiz ama kasıtlı bir bağlılık göstermiştir.
Zanaatkarları ve zanaatkarları korumak
En etkili stratejilerden biri, bölgeye özgü gemilere yasal koruma sağlayan Coğrafi İşaret (GI) sistemi olmuştur. Tamil Nadu’nun Kanchipuram ipek saree’leri, Uttar Pradesh’in Banarasi brokarları, Andhra Pradesh’in Kalamkari tekstilleri ve Assam’ın Muga ipeği, orijinalliği belgeleyen ve zanaatkarları taklitlerden koruyan GI etiketleri taşıyor. Bu sertifikalar etiketlerden daha fazlasıdır, küresel alıcıların gerçek dokuma tezgahı geleneklerinin değerini tanımasını sağlar, böylece hem gelirleri hem de kimlikleri korur.
Rajasthan’da mavi çanak çömlek ve minyatür resimler, turizm ve hükümet destekli el sanatları fuarlarıyla yeniden canlandırıldı. Gujarat’ta Kutch’un Ajrakh blok baskı geleneği, asırlık teknikleri çağdaş tasarımla harmanlayarak yeni küresel izleyiciler buldu. Bu örnekler, Hindistan’ın mirasının bir kalıntı olmadığını, modern pazarlarda geliştiğini, uyum sağladığını ve alaka düzeyi bulduğunu göstermektedir.
Sahne sanatlarını canlandırmak
Hindistan’ın maddi olmayan mirası da aynı derecede geniştir. Sangeet Natak Akademisi, UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras olarak tanınan Kerala’daki Kutiyattam’dan Bengal’de Baul şarkısına ve Rajasthan’daki Manganiyar müziğine kadar dans, tiyatro ve müzik formlarının korunmasında kilit bir rol oynamaktadır. Burslar ve eğitim programları, kentleşme onları uzaklaştırmakla tehdit etse bile, genç nesillerin bu sanatlarda ustalaşmada değer görmesini sağlar.
Odisha’daki Konark Dans Festivali ve Madhya Pradesh’teki Khajuraho Dans Festivali gibi festivaller, performans ve mekan arasındaki bağlantıyı güçlendirerek klasik gelenekleri orijinal ortamlarında sergiliyor.
Anıtlar ve müzeler
Hindistan Arkeolojik Araştırması (ASI), Humayun’un Delhi’deki Mezarını restore etmekten (Ağa Han Kültür Vakfı’nın yardımıyla) Odisha’daki Konark Güneş Tapınağı’nın korunmasına kadar koruma çalışmalarını hızlandırdı. Varanasi’de ghats’ın yeniden geliştirilmesi, turist girişlerini kutsal geleneklerin korunmasıyla dengeledi.
Müzeler ayrıca mirasın korunmasına da katkıda bulunur. Kalküta’daki Hint Müzesi, Mumbai’deki Chhatrapati Shivaji Maharaj Vastu Sangrahalaya ve Delhi’deki Ulusal Müze binlerce eserin küratörlüğünü yapıyor. Chhattisgarh kabile müzelerinden Lothal’daki denizcilik müzesi’ne kadar bölgesel müzeler, yerel tarihlerin ulusal anlatıların yanında yer bulmasını sağlar.
Hindistan’ın kültürel korumaya yaklaşımı kasıtlı ve geniş kapsamlıdır. Jammu & Keşmir ‘de bile, el sanatları için “Özgünlük Mührü” gibi çabalar bu taahhüdün altını çiziyor, ancak hikaye herhangi bir bölgenin çok ötesine uzanıyor.
Ülke genelinde çeşitli gelenekler korunuyor: Bihar’ın Madhubani resimleri, Maharashtra’nın Warli sanatı, Karnataka’nın Channapatna oyuncakları ve Jaipur’un Meenakari takıları bilinçli olarak hazırlanmış bir koruma politikasının parçası. Her müdahale yalnızca mirası seyreltme ve taklitten korumakla kalmaz, aynı zamanda zanaatkar geçim kaynaklarının ve topluluk kimliklerinin canlı kalmasını sağlar.
Hindistan’ın kültür politikaları böylece sayısız bölgesel ipliği tek bir medeniyet duvar halısı halinde bir araya getirerek mirasın korunmasının ulusun süreklilik ve esneklik hikayesinin merkezinde yer aldığını doğruluyor.
Mirasın topluluklara bağlanması
Koruma gelenekleri dondurmakla ilgili değildir, toplulukları sürdürmekle ilgilidir. Pattachitra parşömenlerini oyan Odisha’daki zanaatkarlar veya Nagaland’daki dokumacılar için geleneksel şallar yapmak zanaat geçim kaynağıdır. Belgelendirme, terfi ve devlet desteği doğrudan gelir güvenliğine dönüşür.
Tekstil Bakanlığı’nın El Tezgahı Markası ve Hindistan El Yapımı Kolektifi (INHAND) gibi girişimler, zanaatkarları dijital platformlar aracılığıyla doğrudan tüketicilere bağlar. Bu iyi huylu görünen programlar, sömürüye karşı kritik kalkanlardır ve zanaatkarların seri üretilen bir pazarda anonimliğe dönüşmemesini sağlar.
Miras ve yumuşak güç
Mirasın korunması aynı zamanda Hindistan’ın diplomasisinde de rol oynar. Banarasi sarees, Pashmina stoles veya Kanjivaram ipeğinin küresel liderlere armağanları sadece belirteçler değil, Hindistan’ın sürekliliğini ve yaratıcılığını öne süren yumuşak elektrikli aletlerdir. Yurtdışındaki Yoga, Ayurveda ve klasik dans gösterileri, Hindistan’ın medeniyet gücü fikrini hem gelenek hem de modernite ile pekiştirerek başka bir boyut katıyor.
Zorluklar ve ilerideki yol
İlerlemeye rağmen, zorluklar devam ediyor. Birçok zanaat, mekanizasyon, çevresel stres veya gençler arasındaki ilginin azalması tehdidi altındadır. Aracılar genellikle zanaatkarlardan daha fazla kar elde eder. Anıtların restorasyonu, finansman, uzmanlık ve turizmi koruma ile dengeleme sorunlarıyla karşı karşıyadır.
Bunu ele almak için Hindistan’ın daha güçlü toplum temelli koruma modellerine ihtiyacı var. Zanaatkarlar için beceri eğitimi, tasarım yeniliği ve dijital okuryazarlık esastır. Mirası, Kuzeydoğudaki eko turlar veya Rajasthan’daki zanaat pistleri gibi sürdürülebilir turizmle ilişkilendirmek, gelenekleri sürdürürken iş yaratabilir.
Hindistan’ın mirası koruma çabaları mütevazı görünebilir, GI etiketleri, özgünlük mühürleri, kültürel ödüller, ancak bunlar derinden sonuçsaldır. El sanatlarının, dansların ve anıtların müze kalıntıları değil, yaşayan gelenekler olarak kalmasını sağlarlar. Jammu & Keşmir’in zanaat sertifikası birçokları arasında bir örnektir, ancak asıl hikaye ulusaldır: Assam’ın ipeklerinden Kerala’nın Kutiyattam’ına mirası korumak, tanıtmak ve geliştirmek için sürekli bir çaba.
Hindistan, kültürel zenginliğini koruyarak sadece geçmişi korumakla kalmıyor, aynı zamanda geleceğe de dokunuyor. Buradaki miras nostalji değil, kimlik, geçim kaynağı ve medeniyetler arasında bir köprüdür.
Yazar, Milaybami’de bir yazardır.
