Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, milletvekilleri tarafından reddedilen ve binlerce protestocuyu sokağa çıkaran kısa süreli sıkıyönetim uygulama girişimi nedeniyle Çarşamba günü istifa talepleriyle karşı karşıya kaldı.
Yoon’un kırk yılı aşkın bir süredir Güney Kore’nin ilk sıkıyönetim yasasını dayatma yönündeki şok teklifi, ülkeyi modern demokratik tarihinin en derin kargaşasına sürükledi ve dünyadaki yakın müttefiklerini hazırlıksız yakaladı.
Güney Kore’yi nükleer silahlı Kuzeyden korumak için yaklaşık 30.000 asker yerleştiren Amerika Birleşik Devletleri, başlangıçta bildirgede derin endişelerini dile getirdi, ardından sıkıyönetimin sona erdiğine dair rahatladı.
Dramatik gelişmeler, muhafazakar bir politikacı ve 2022’de cumhurbaşkanı seçilen eski yıldız cumhuriyet savcısı Yoon’un geleceğini tehlikeye attı.
Güney Kore’nin ana muhalefet partisi – milletvekilleri yasayı bozmak için oy kullanabilmek için çitlerden atlayıp güvenlik güçleriyle boğuşan – Yoon’un “ayaklanma” girişimi üzerine derhal istifa etmesini istedi.
Yoon ayrılmayı başaramazsa, Demokrat Parti “halkın iradesi doğrultusunda derhal görevden alma işlemlerini başlatacağı” konusunda uyardı.
Ülkenin en büyük şemsiye işçi sendikası, Yoon istifa edene kadar “süresiz genel grev” olarak da adlandırıldı.
Yoon’un kendi iktidar partisinin lideri, bu girişimi “trajik” olarak nitelendirirken, ilgili kişilerin sorumlu tutulmasını istedi.
Yoon, 190 milletvekilinin, Kuzey Kore ve “devlet karşıtı güçler” tehdidini gerekçe göstererek Salı gecesi geç saatlerde yaptığı açıklamasına karşı oybirliğiyle oy vermek üzere meclise girmek için güvenlik güçlerine meydan okumasının ardından geri adım attı.
Anayasaya göre, parlamentoda çoğunluk talep ettiğinde sıkıyönetim kaldırılmalıdır.
Yoon, 4: 30 (Salı günü 1930 GMT) civarında televizyonda yayınlanan bir konuşmada, “Sadece bir dakika önce, Ulusal Meclis’ten olağanüstü halin kaldırılması talebi vardı ve sıkıyönetim operasyonları için görevlendirilen orduyu geri çektik” dedi.
“Millet Meclisi’nin talebini kabul edip sıkıyönetimi Bakanlar Kurulu toplantısıyla kaldıracağız.”
Yonhap’ın bildirdiğine göre, Yoon için çalışan kıdemli yardımcılar Çarşamba günü sıkıyönetim ilanı nedeniyle topluca istifa etmeyi teklif ettiler.
İş gününün başlangıcında, Yoon henüz halka açık bir şekilde yeniden ortaya çıkmamıştı.
U dönüşü, Yoon’un sıkıyönetim düzenine aykırı olarak gece boyunca nöbet tutmak için donma sıcaklıklarına göğüs geren parlamento dışındaki protestocular arasında sevinç yarattı.
Güney Kore bayraklarını sallayan ve Ulusal Meclis dışında “Tutukla Yoon Suk Yeol” sloganları atan göstericiler tezahüratlarla patlak verdi.
55 yaşındaki Lim Myeong-pan, Afp’ye Yoon’un sıkıyönetimi iptal etme kararının onu yanlış yapmaktan muaf tutmadığını söyledi.
Lim afp’ye verdiği demeçte, “Yoon’un bunu ilk etapta meşru bir neden olmadan empoze etme eylemi başlı başına ciddi bir suçtur” dedi.
“Bununla suçlamaya kendi yolunu açtı.”
Yoon, sıkıyönetimi haklı çıkarmak için bir dizi neden vermişti – Güney Kore’nin 40 yıldan uzun süredir ilk kez.
Yoon, televizyonda yayınlanan bir konuşmada, “Liberal bir Güney Kore’yi Kuzey Kore’nin komünist güçlerinin yarattığı tehditlerden korumak ve insanların özgürlüğünü ve mutluluğunu yağmalayan devlet karşıtı unsurları ortadan kaldırmak için acil sıkıyönetim ilan ediyorum” dedi.
Yoon, Kuzey’in tehditlerinin ayrıntılarını vermedi, ancak Güney teknik olarak nükleer silahlı Pyongyang ile savaş halinde.
Yoon, “Ulusal Meclisimiz suçlular için bir sığınak, yargı ve idari sistemleri felç etmeye ve liberal demokratik düzenimizi bozmaya çalışan bir yasama diktatörlüğü yuvası haline geldi” dedi.
Cumhurbaşkanı, 300 üyeli parlamentoda çoğunluğu elinde bulunduran ana muhalefetteki Demokrat Partiyi “rejimi devirmeye niyetli devlet karşıtı güçler” olarak nitelendirdi.
Yoon ve Halk İktidarı Partisi de gelecek yılki bütçe konusunda muhalefetle sert bir şekilde çelişiyor.
Muhalefet milletvekilleri geçen hafta meclis komitesi aracılığıyla önemli ölçüde küçültülmüş bir bütçe planını onayladılar.
Yoon’un hamlesi, geçen haftaki son Gallup anketinde onay notunun yüzde 19’a düşmesinin ardından geldi ve birçoğu ekonomiyi ele almasından duyduğu memnuniyetsizliği ve karısı Kim Keon Hee’nin karıştığı tartışmaları dile getirdi.
Demokratik Güney Kore, Asya’daki ABD’nin önemli bir müttefikidir, ancak Washington, Yoon’un sıkıyönetim uygulama planına önceden haber verilmediğini söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Başkan Yoon’un olağanüstü sıkıyönetim ilan eden emri iptal edeceği yönündeki açıklamasını memnuniyetle karşılıyoruz” dedi.
“Siyasi anlaşmazlıkların barışçıl ve hukukun üstünlüğüne uygun olarak çözülmesini beklemeye devam ediyoruz.”
Kuzey Kore’nin önemli bir müttefiki olan Çin, Güneydeki vatandaşlarını sakin olmaya ve dikkatli olmaya çağırırken, Japonya Tokyo’nun durumu “istisnai ve ciddi endişelerle” izlediğini söyledi.
Oslo Üniversitesi’nde Kore çalışmaları profesörü Vladimir Tikhonov, Yoon’un sıkıyönetim uygulama hamlesinin “tarihi geri sarma girişimi” olduğunu söyledi.
Afp’ye verdiği demeçte, “Güney Kore’nin sivil toplumunun Yoon’u artık meşru bir başkan olarak tanıyabileceğini sanmıyorum” dedi.
- Güney Kore muhalefeti, cumhurbaşkanına sıkıyönetim nedeniyle ayaklanma davası açacağını söyledi
- Güney Kore parlamentosu, Cumhurbaşkanı'nın sıkıyönetim bildirgesini reddetti
- Güney Kore Cumhurbaşkanı gece geç saatlerde yayınlanan yayında acil sıkıyönetim ilan etti
