Doğduğu Pakistan’dan kovulan Nazmine Han’ın ülkesi Afganistan hakkındaki ilk deneyimi, bir sınır kampındaki bunaltıcı bir çadırdaydı.
Ailesine ne olacağı hakkında çok az fikri olan 15 yaşındaki kız, “Afganistan’a döneceğimizi asla düşünmedik” dedi, ancak daha az özgürlüğe sahip olma ihtimalinin daha düşük olduğunu söyledi.
Khan, “Ebeveynlerimiz bize gitmemiz gerektiğini söylediğinde ağladık” diye ekledi.
Afganistan’da gidecek hiçbir yeri olmayan o ve diğer altı aile üyesi, Torkham sınır noktası yakınlarındaki Omari kampında boğucu bir çadırı paylaştılar.
Afganları uyuşturucuyla bağlantılı olmakla ve “terörizmi desteklemekle” suçlayan İslamabad, Mart ayında yüz binlerce Afgan’ı belgeli veya belgesiz kovmak için yeni bir kampanya başlattığını duyurdu.
Birçoğu, birbirini izleyen savaşlardan ve krizlerden kaçtıktan sonra onlarca yıldır Pakistan’da yaşıyordu, ancak Pakistan güçleri tarafından ayrılmadan önce tutuklanmayı beklemediler ve bunların ortadan kaldırılmasının kaçınılmaz olduğunu gördüler.
İslamabad’a göre, Birleşmiş Milletler’in Pakistan’da yaşadığını söylediği yaklaşık üç milyondan 1 Nisan’dan bu yana 92.000’den fazla Afgan menşe ülkelerine geri gönderildi.
Han’ın ailesi 1960’larda Afganistan’dan kaçtı.Dört erkek ve kız kardeşi de Pakistan’da doğdu.
Afp’ye verdiği demeçte, Pakistan’ın yaygın olarak konuşulan Urduca dilinde konuşan ve herhangi bir Afgan dili bilmeyen afp’ye verdiği demeçte, “Birkaç gün içinde kiralanacak bir yer arayacağız” dedi.
Ailenin çadırında uzanacak bir bezden ve birkaç minderden biraz daha fazlası var ama şilte veya battaniye yok. Yırtık giysili sayısız çocuk gelip giderken sinekler brandanın altında vızıldıyor.
‘Zaten acı çekiyor’
Kendi geleceği söz konusu olduğunda, Khan kendini “tamamen kaybolmuş” hissediyor, dedi.
Pakistan’da okulu bırakan Taliban yetkililerinin ilkokulun ötesinde okuyan kızlara yönelik yasağı, hayatının gidişatını pek değiştirmeyecek.
Ancak Doğu Pakistan’ın Pencap’ında yaşarken ülkesi hakkında çok az şey duyduğundan, “burada aynı özgürlüklerin olmadığını” biliyor.
Taliban yetkilileri, 2021’de iktidara geldiğinden beri BM tarafından “cinsiyet ayrımcılığı” olarak nitelendirilen kadınlara kısıtlamalar getirdi.
Kadınlar üniversitelerden, parklardan, spor salonlarından ve güzellik salonlarından men edildi ve birçok işten sıkıldı.
“Artık yeni bir hayat… omari kampına geri dönenler için yaklaşık 200 çadır kuran sivil toplum örgütü islami Yardım’ın program lideri İbrahim Humadi, “Onlar için ve buna çok az kamu hizmeti, eşya, nakit, destekle başlıyorlar” dedi.
Bazıları, yetersiz tasarruflarıyla nereye gideceklerini bilmeden varışta sunulan üç günden daha uzun süre kaldıklarını söyledi.
“Ayrıca, geri dönüş alanlarında bile topluluğun onları karşılayacağını, destekleyeceğini biliyorlar… ancak toplumun Afganistan’daki durumdan zaten muzdarip olduğunu da biliyorlar “dedi.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’na göre, Afgan nüfusunun yaklaşık yüzde 85’i günde bir dolardan daha az parayla yaşıyor.
“Afganistan’ı hayatımızda hiç görmemiştik. İş bulup bulamayacağımızı bilmiyoruz, bu yüzden endişeliyiz, “dedi 28 yaşındaki Celil Han Muhammed, eşyalarını – yorganlar, karyolalar ve vantilatörler — ailesinin 16 üyesini başkent Kabil’e götürecek bir kamyona yığarken, orada hiçbir şey onları beklemese de.
‘Hala anlamıyorum’
Taliban yetkilileri, kasabaları özellikle geri dönenler için hazırladıklarını söyledi.
Ancak Torkham yakınlarındaki bir bölgede, kayalık bir ovada temizlenmiş yollardan başka bir şey yoktur.
Uluslararası Göç Örgütü (IOM), geri dönenlere yönelik alanların sağlık ve eğitim gibi temel altyapı ve hizmetler açısından “uygulanabilir” olmasını sağlamak için “daha fazla açıklığa” ihtiyaç olduğuna inanmaktadır.
İletişim sorumlusu Avand Azeez Ağa afp’ye verdiği demeçte, “geri dönenlerin bilinçli kararlar almaları ve kasabalara taşınmalarının gönüllü olması” önemlidir.
Şaşkın görünen Han’ın kardeşi Dilawar, 25 yıl önce doğduğu Pakistan’dan ayrılmayı kabul etmek için hala mücadele ediyor.
Pakistanlı karısı onu takip etmek istemedi ve boşanmak istedi.
Eski kamyon şoförü, “Sınırı geçtiğimizde geri dönmek istedik, sonra bir gün sonra iyi hissettirdi” dedi.
“Hala anlamıyoruz. Sadece çalışıyorduk.”
