Microsoft’un CEO’su Satya Nadella, şirketinin yapay zekaya yaptığı 17,5 milyar dolarlık yatırımı ve bunun kendi ülkesinin 1,4 milyar insanına getireceği faydaları överek Yeni Delhi’de bir aşamaya adım atıyordu. O konuşurken Amazon, Hindistan’daki yapay zeka odaklı projelere 35 milyar dolar atacağına söz vererek rakip bir açıklama yaptı.
Hindistan’a veri merkezleri, bulut bilişim ve diğer donanımlar için bir para akışı geldi. Neredeyse eşzamanlı Microsoft-Amazon duyurularından iki ay önce Google, Hindistan’ın en büyük holdinglerinden ikisi olan Adani Group ve Bharti Airtel ile ortaklıklar kurarak veri merkezlerine 15 milyar dolar ayırdı.
Önümüzdeki beş yıl içinde harcanacak 67,5 milyar dolar, sadece bir dalganın zirvesidir. Dördüncü bir Amerikan teknoloji devi Meta, Hindistan’ın diğer en büyük sanayi evleri Reliance ve Tata gibi Google’ın yakınında bir fabrika kuruyor.
Hindistan’ın Mumbai kentindeki ASK Wealth Advisors’ın yatırım sorumlusu Somnath Mukherjee, ”Bu, Hindistan’ın gördüğü en büyük tek sektör yatırımlarından biri olacak” dedi.
Bu yatırımlar, yapay zeka ile ilgili diğer yatırımlar dışındaki her şeyle orantılı olarak çok büyüktür. Dünya çapında bu patlamada trilyonlarca dolar tehlikede. Hindistan’da şirketler, işletilecek çok yer olan bir pazar görüyorlar.
Hindistan, dünya verilerinin yaklaşık yüzde 20’sine ev sahipliği yapıyor, ancak depolamasının yalnızca yüzde 3’üne ev sahipliği yapıyor. Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan’dan çok daha fazla veri merkezine sahiptir, ancak halihazırda gezegendeki en büyüğü olan Hindistan’ın nüfusu hala büyümektedir ve ekonomisi daha da hızlı genişlemektedir. Mukherjee, ”Hindistan, dünyadaki en büyük veri tüketicisidir, ancak Amerikan veri kapasitesinin ancak yüzde 5’i ile” dedi.
Microsoft, Amazon, Google ve Meta’nın Hindistan’a yaptığı muazzam bahisler, yapay zeka patlamasının görünüşte sınırsız erişimlerinin altını çiziyor. Başkan Donald Trump, bu yaz Hindistan’ı yüzde 50’lik tarifelerle hayrete düşürerek ülkeler arasındaki dostane ve uzun süredir devam eden ekonomik ilişkiye engel oldu. Washington ve Yeni Delhi’den müzakereciler hala ticaret konusunda bir yer bulmaya çalışıyorlar. Yine de yapay zeka parası ilerliyor.
Hindistan’ın ekonomik güçlü ve zayıf yönleri, yapay zeka yatırımları için bir uyumsuzluk gibi görünüyor. Veri merkezleri ucuz arazi, bol elektrik ve suya ihtiyaç duyacak. Hindistan’ın tüm bölgesi tarım arazileriyle doludur ve çoğu güvenilmez elektrik şebekelerinden ve kıt su kaynağından muzdariptir. Devasa ve yarı boş bir işgücü için işe ihtiyacı var, ancak veri merkezleri minimum personel gerektiriyor.
Ancak Hindistan, yapay zekanın altına hücumunu kaçırmak istemiyor. Ayrıca yurtdışındaki veri sunucularına güvenmek istemiyor.
Hindistan, 2018’den beri dijital işlevlerin Hindistan’daki sunuculara dayanmasını gerektiren yasaları tartıyor. Ulusal güvenlik adına hükümet, Meta’nın sahip olduğu bankaların ve WhatsApp’ın verilerini yerel tutması konusunda ısrar ediyor. Mukherjee, yetkililerin bu talepleri genişletme olasılığının yabancı şirketleri Hindistan’a sunucu kurmaya motive ettiğini söyledi.
Veri merkezlerini onları kullanacak kişilere daha yakın tutmanın bir başka nedeni de, verilerin ne kadar uzağa gitmesi gerekiyorsa o kadar yavaşlamasıdır. Uzak sunucular arasındaki milisaniyelik gecikmeler bile karmaşık işlemler sırasında birikerek tüm sistemlerin gecikmesine neden olabilir. Birkaç yıl öncesine kadar, Hindistan’ın verilerinin çoğu, Bengal Körfezi’nin 1.800 mil ötesindeki Singapur’daki sunucularda saklanıyordu.
Google, Microsoft, Amazon ve Meta veri merkezleri, Hindistan’ın en büyük kentsel alanları arasına yayılmış giderek artan sayıda küçük merkeze katılacak. Çoğu, denizaltı kablolarına bağlanabilecekleri kıyılar boyuncadır.
Dev bitkileri 11 milyonluk bir iç şehir olan Haydarabad’a çekmek, yerel yönetimin bir satış ustalığı gerektiriyordu. Bu iş, Hindistan’ın ilk veri merkezi politikasını 2016’da tasarlayan devlet için teknoloji ve yatırımdan sorumlu özel sekreter Jayesh Ranjan’a düştü.
Yapay zeka daha fazla kapasite talep etmeye başlamadan önce inşa edilen Haydarabad’ın ilk veri merkezleri zaten doymuş durumda. Şimdi dört tane var.
Hindistan’ın çoğunda endüstriyel düzeyde elektrik bulmak zor. Ancak Haydarabad’ın veri parkları birden fazla enerji kaynağına bağlı ve toptan eşya fiyatlarında bol miktarda güçle dolup taşıyor. Hindistan’ın elektrik şebekesi zayıf, ancak toplamda artık ihtiyaç duyduğundan daha fazla güç üretiyor ve çoğu yenilenebilir. Amerikan elektriği kilovat saatte ortalama 18 sente mal oluyor, ancak Haydarabad’ın veri merkezleri yalnızca 7 sent ödüyor.
Ranjan, ülkenin gigawatt gücünde çalışan ilk veri merkezinin Haydarabad’da olacağını söyledi. Amerikalı bir varlık yöneticisi olan TPG, Hindistan’daki Tata Group ile BT ve ülke çapındaki diğer AI odaklı tesisleri inşa etmek için çalışıyor.
Hindistan’da veri merkezleri inşa etmenin bir başka zorluğu da suya erişimdir. 2019’da iki nehirden gelen su, Haydarabad çevresindeki eyaletin çoğunu sulamak için devasa bir baraj tarafından yönlendirildi. Ve sunucularını soğutmak için tonlarca su tüketen susuz yeni veri merkezleri için hala çok şey kaldı.
Bu makale ilk olarak New York Times’ta yayınlandı.
